Việc lựa chọn đúng loại thuốc ho phụ thuộc hoàn toàn vào việc bạn đang mắc phải loại ho nào. Sử dụng sai loại thuốc không chỉ không mang lại hiệu quả mà còn có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn.
Ho là một triệu chứng phổ biến, gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về các loại ho khác nhau và cách lựa chọn thuốc phù hợp. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cách phân biệt hai loại ho chính và lựa chọn thuốc điều trị phù hợp.
I. PHÂN LOẠI CÁC THỂ HO VÀ CÁCH NHẬN BIẾT
Thuốc ho được chia thành nhiều loại, nhưng phổ biến nhất là thuốc giảm ho và thuốc long đờm. Việc lựa chọn đúng loại thuốc phụ thuộc vào thể ho của bạn.
1. Ho khan
Đặc điểm: Ho khan là tình trạng ho không có chất nhầy, gây cảm giác rát họng, ngứa cổ và ho dai dẳng, đặc biệt vào ban đêm.
Nguyên nhân:
-
Nhiễm virus đường hô hấp trên: Cảm lạnh thông thường, cúm và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác thường gây ra ho khan trong giai đoạn đầu.
-
Dị ứng: Các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, lông động vật, bụi mạt có thể kích thích đường hô hấp và gây ra ho khan.
-
Kích ứng: Khói bụi, ô nhiễm không khí, hóa chất hoặc các chất kích thích khác có thể gây kích ứng đường hô hấp và dẫn đến ho khan.
-
Hen suyễn: Ho khan có thể là một triệu chứng của bệnh hen suyễn, đặc biệt là ở trẻ em.
-
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản có thể kích thích đường hô hấp và gây ra ho khan.
-
Tác dụng phụ của một số loại thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc ức chế men chuyển (ACE inhibitors) thường được sử dụng để điều trị huyết áp cao, có thể gây ra ho khan như một tác dụng phụ.
2. Ho có đờm
Đặc điểm: Ho có đờm là tình trạng ho kèm theo chất nhầy, với màu sắc đờm khác nhau như trắng, vàng, xanh hoặc nâu tùy thuộc vào nguyên nhân. Đây là một phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm loại bỏ đờm, giúp đường thở thông thoáng hơn.
Nguyên nhân:
-
Nhiễm trùng đường hô hấp: Viêm phế quản, viêm phổi, viêm xoang và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp khác thường gây ra ho có đờm.
-
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): COPD là một bệnh phổi mạn tính gây khó thở và ho có đờm kéo dài.
-
Giãn phế quản: Giãn phế quản là tình trạng các ống dẫn khí trong phổi bị giãn nở bất thường, dẫn đến tích tụ chất nhầy và gây ho có đờm.
-
Xơ nang: Xơ nang là một bệnh di truyền gây ra sự tích tụ chất nhầy đặc trong phổi và các cơ quan khác, dẫn đến ho có đờm mạn tính.
II. CÁCH LỰA CHỌN THUỐC HO PHÙ HỢP VỚI THỂ HO
Sau khi xác định được loại ho, bạn có thể lựa chọn thuốc điều trị phù hợp.
1. Điều trị ho khan
Thuốc giảm ho (thuốc ức chế ho):
-
Cơ chế hoạt động: Thuốc tác động lên trung tâm ho ở hành não, giúp giảm phản xạ ho.
-
Ví dụ: Dextromethorphan, codeine (cần kê đơn).
-
Lưu ý: Không nên sử dụng thuốc giảm ho cho trẻ em dưới 4 tuổi.
Siro ho thảo dược:
-
Cơ chế hoạt động: Các loại siro ho thảo dược thường chứa các thành phần như mật ong, chanh, gừng, bạc hà... giúp làm dịu cổ họng, giảm kích ứng và giảm ho.
-
Ưu điểm: An toàn, ít tác dụng phụ, phù hợp cho trẻ em và phụ nữ mang thai (tham khảo ý kiến bác sĩ).
-
Ví dụ: Siro ho Prospan, siro ho Bảo Thanh.
2. Điều trị ho có đờm
Thuốc long đờm (thuốc làm loãng đờm):
-
Cơ chế hoạt động: Thuốc giúp làm lỏng đờm, giúp cơn ho trở nên hiệu quả hơn trong việc làm sạch đường thở.
-
Ví dụ: Bromhexine, Ambroxol, Acetylcystein.
-
Lưu ý: Thuốc long đờm không làm giảm cơn ho mà chỉ giúp làm loãng đờm để dễ dàng tống ra ngoài.
Thuốc kháng histamin:
-
Cơ chế hoạt động: Một số thuốc kháng histamin có tác dụng làm khô chất nhầy, giúp giảm đờm.
-
Ví dụ: Chlorpheniramine, Diphenhydramine.
-
Lưu ý: Thuốc kháng histamin có thể gây buồn ngủ.
Các biện pháp hỗ trợ:
-
Uống nhiều nước: Giúp làm loãng đờm.
-
Súc họng bằng nước muối ấm: Giúp làm sạch cổ họng và giảm viêm.
-
Xông hơi: Giúp làm loãng đờm và thông thoáng đường thở.
III. NHỮNG SAI LẦM CẦN TRÁNH KHI DÙNG THUỐC HO
Dùng thuốc giảm ho cho ho có đờm: Đây là sai lầm phổ biến nhất. Việc ức chế cơn ho khi có đờm sẽ khiến đờm bị ứ đọng lại trong đường hô hấp, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, gây ra các biến chứng nghiêm trọng hơn như viêm phế quản hoặc viêm phổi.
- Sử dụng thuốc không kê đơn sai liều lượng: Tự ý tăng liều thuốc với mong muốn bệnh tình thuyên giảm nhanh chóng là một hành động vô cùng nguy hiểm. Việc này có thể dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng như buồn ngủ, chóng mặt, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và quá trình điều trị.
- Không tìm nguyên nhân gốc rễ: Thuốc ho chỉ điều trị triệu chứng, không giải quyết được nguyên nhân gây bệnh. Nếu ho là triệu chứng của các bệnh lý như viêm phổi, hen suyễn, trào ngược dạ dày, bạn cần điều trị dứt điểm nguyên nhân thì cơn ho mới khỏi hẳn.
- Không tham khảo ý kiến bác sĩ, dược sĩ: Việc tự ý mua thuốc khi chưa tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ có thể dẫn đến việc lựa chọn sản phẩm không phù hợp với tình trạng ho hiện tại, gây ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và tiềm ẩn nguy cơ tác dụng phụ không mong muốn.
- Không đọc kỹ hướng dẫn sử dụng: Việc không tuân thủ hướng dẫn sử dụng chi tiết về liều lượng, thời gian dùng và các lưu ý quan trọng có thể dẫn đến các tác dụng phụ không mong muốn, đồng thời làm giảm hiệu quả và tính an toàn của sản phẩm.
Sử dụng thuốc ho đúng loại và liều lượng đóng vai trò then chốt trong việc điều trị ho hiệu quả và an toàn. Trường hợp ho kéo dài trên một tuần hoặc đi kèm các triệu chứng bất thường như sốt cao, khó thở, ho ra máu, người bệnh cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn chuyên môn.
