NHỮNG SAI LẦM DỄ KHIẾN TRẺ ỐM BỆNH MÙA TỰU TRƯỜNG

Mùa tựu trường luôn là khoảng thời gian đầy ắp những cảm xúc háo hức, từ niềm vui được gặp lại bạn bè, thầy cô đến sự mong chờ một năm học mới nhiều tri thức. Tuy nhiên, với không ít phụ huynh, mùa tựu trường còn đi kèm với một nỗi lo thường trực: "Sao cứ đi học là con lại ốm?". Đây là một thực tế phổ biến, nhưng không phải là không thể kiểm soát.

Dưới góc độ chuyên gia y tế, chúng tôi sẽ phân tích những nguyên nhân khoa học đằng sau hiện tượng này, chỉ ra những sai lầm phổ biến mà phụ huynh thường mắc phải và đưa ra những lời khuyên hữu ích để cha mẹ có thể chủ động bảo vệ sức khỏe con yêu, giúp con có một khởi đầu năm học mới thật khỏe mạnh và vui tươi.

I. VÌ SAO TRẺ DỄ BỆNH VÀO MÙA TỰU TRƯỜNG?

Để chăm sóc sức khỏe cho con một cách hiệu quả, trước hết, chúng ta cần hiểu rõ những yếu tố khiến trẻ dễ mắc bệnh trong giai đoạn này:

• Thời tiết giao mùa: Giai đoạn chuyển từ hè sang thu, thời tiết thường có sự thay đổi đột ngột. Sáng nắng gắt, chiều có thể mưa rào, độ ẩm không khí thay đổi liên tục. Đây là môi trường lý tưởng cho các loại virus, vi khuẩn, và nấm mốc phát triển, khiến trẻ dễ bị tấn công.

• Môi trường đông đúc: Trở lại trường học, trẻ sẽ tiếp xúc gần gũi với một số lượng lớn bạn bè, thầy cô. Môi trường tập thể, khép kín như lớp học, nhà ăn, sân chơi làm tăng nguy cơ lây lan mầm bệnh qua đường giọt bắn, tiếp xúc trực tiếp hoặc qua đồ vật dùng chung.

• Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện: Đặc biệt ở trẻ nhỏ, lần đầu đi học, hệ miễn dịch của con chưa có đủ "kinh nghiệm" để nhận diện và chống lại các tác nhân gây bệnh mới trong môi trường. Điều này khiến trẻ dễ bị mắc các bệnh phổ biến và bệnh có thể tái đi tái lại nhiều lần.

• Thay đổi thói quen sinh hoạt: Lịch học, giờ giấc ăn ngủ thay đổi sau kỳ nghỉ hè cũng có thể ảnh hưởng đến đồng hồ sinh học của trẻ, làm giảm sức đề kháng của cơ thể.

Trong đó, các bệnh về đường hô hấp là phổ biến nhất và chiếm phần lớn các trường hợp trẻ phải nghỉ học, thăm khám. Các bệnh này có thể được chia thành hai nhóm chính:

• Nhiễm trùng hô hấp trên: Bao gồm viêm mũi họng, viêm xoang, viêm tai giữa. Các triệu chứng thường gặp là ho, sổ mũi, nghẹt mũi, hắt hơi và mệt mỏi.

• Nhiễm trùng hô hấp dưới: Gồm viêm phế quản, viêm tiểu phế quản, viêm phổi. Đây là những bệnh lý nguy hiểm hơn vì ảnh hưởng trực tiếp đến phổi, có thể gây suy hô hấp, thậm chí tử vong nếu không được xử trí kịp thời.

II. NHỮNG SAI LẦM PHỔ BIẾN CỦA PHỤ HUYNH

Hiểu rõ nguyên nhân bệnh là bước khởi đầu quan trọng, song phương pháp xử lý của phụ huynh khi trẻ ốm mới đóng vai trò then chốt. Các chuyên gia thường ghi nhận những sai sót phổ biến sau đây, có thể làm bệnh tình của trẻ trở nên trầm trọng hơn.

1. Tự chẩn đoán và điều trị tại nhà

Đây là sai lầm nguy hiểm nhất. Nhiều phụ huynh khi thấy con ho, sổ mũi thì tự ý ra nhà thuốc mua thuốc hoặc sử dụng đơn thuốc cũ.

Hậu quả: Việc Tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là kháng sinh, cho trẻ em có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc. Điều này gây khó khăn trong điều trị khi trẻ thực sự cần kháng sinh, làm bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Hơn nữa, việc dùng thuốc không đúng bệnh có thể gây hại cho gan, thận và hệ tiêu hóa còn non yếu của trẻ.

Lời khuyên: Hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay khi có những triệu chứng bất thường. Chỉ bác sĩ chuyên khoa mới có thể chẩn đoán chính xác nguyên nhân và kê đơn thuốc phù hợp.

2. Xem nhẹ các bệnh hô hấp trên

Nhiều phụ huynh nghĩ rằng viêm mũi họng chỉ là "cảm thường", không đáng lo ngại.

Hậu quả: Việc chậm trễ trong điều trị viêm mũi họng có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn, virus xâm nhập sâu hơn vào đường hô hấp, dẫn đến các bệnh lý nghiêm trọng như viêm phế quản, viêm phổi. Bên cạnh đó, tình trạng viêm mũi họng kéo dài còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng thành viêm tai giữa, viêm xoang, gây ảnh hưởng tiêu cực đến thính giác và chất lượng cuộc sống của trẻ.

Lời khuyên: Dù chỉ là ho hay sổ mũi nhẹ, phụ huynh vẫn cần theo dõi sát sao, chăm sóc đúng cách và đưa trẻ đi khám nếu triệu chứng không thuyên giảm.

3. Lạm dụng thuốc xịt mũi 

Khi trẻ bị nghẹt mũi, nhiều phụ huynh có thói quen sử dụng nước muối sinh lý dạng xịt để vệ sinh mũi hoặc thuốc xịt mũi co mạch nhằm giảm nghẹt mũi. Tuy nhiên, việc sử dụng các loại thuốc này cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.

Hậu quả: Nước muối sinh lý là một lựa chọn an toàn và phù hợp để sử dụng hàng ngày. Tuy nhiên, việc lạm dụng thuốc xịt mũi co mạch, đặc biệt khi dùng quá liều hoặc kéo dài, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng như tăng huyết áp, co mạch toàn thân, và thậm chí cần cấp cứu ở trẻ em.

Lời khuyên: Chỉ dùng thuốc xịt mũi co mạch khi có chỉ định của bác sĩ và tuân thủ đúng liều lượng, thời gian sử dụng.

III. NHỮNG DẤU HIỆU CẦN ĐƯA TRẺ ĐI THĂM KHÁM KHẨN CẤP

Để phòng tránh các biến chứng nghiêm trọng, phụ huynh cần lưu ý nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo bệnh trở nặng, đặc biệt khi có dấu hiệu lan xuống đường hô hấp dưới. Hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu trẻ có bất kỳ biểu hiện nào sau đây:

• Trẻ thở nhanh, thở gấp, thở gắng sức: Dấu hiệu dễ nhận biết là nhịp thở của trẻ tăng lên bất thường so với lúc bình thường.

• Co lõm ngực, phập phồng cánh mũi: Khi trẻ hít vào, phần lồng ngực bị lõm vào, hoặc cánh mũi phập phồng liên tục. Đây là dấu hiệu của việc trẻ đang phải gắng sức để lấy không khí.

• Tím môi, đầu ngón tay: Đây là dấu hiệu của thiếu oxy, một tình trạng cực kỳ nguy hiểm.

• Giảm SpO₂: Chỉ số SpO₂ (độ bão hòa oxy trong máu) giảm xuống dưới 95% là một dấu hiệu đáng báo động.

• Trẻ mệt, bú/ăn kém, quấy khóc nhiều: Trẻ lừ đừ, không còn linh hoạt, không chịu bú sữa hay ăn, hoặc quấy khóc liên tục không rõ nguyên nhân.

IV. LỜI KHUYÊN TỪ CHUYÊN GIA DÀNH CHO PHỤ HUYNH

Chủ động phòng bệnh:

• Vệ sinh cá nhân: Dạy con rửa tay thường xuyên với xà phòng. Hướng dẫn con che miệng khi ho, hắt hơi.

• Vệ sinh môi trường: Giữ nhà cửa, phòng học của con luôn sạch sẽ, thoáng mát, đặc biệt là các đồ chơi, vật dụng mà trẻ thường xuyên tiếp xúc.

• Dinh dưỡng và nghỉ ngơi: Đảm bảo con có chế độ ăn đầy đủ, cân bằng và ngủ đủ giấc. Tăng cường rau xanh, trái cây để bổ sung vitamin, khoáng chất.

Xử trí đúng cách khi con ốm:

• Đưa trẻ đi khám sớm: Ngay khi con có triệu chứng bất thường, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng hướng, không tự ý mua thuốc.

• Theo dõi sát sao: Nếu con đã có chẩn đoán, phụ huynh cần theo dõi sát diễn tiến bệnh, tuân thủ đúng phác đồ của bác sĩ.

• Vệ sinh mũi họng đúng cách: Dùng nước muối sinh lý để rửa mũi hàng ngày, đặc biệt là trước khi đi ngủ và sau khi đi học về. Vệ sinh mũi họng sạch sẽ giúp làm sạch dịch đờm, hạn chế vi khuẩn và virus phát triển.

Mùa tựu trường thường đi kèm với nguy cơ mắc các bệnh hô hấp. Để đảm bảo sức khỏe cho con trong năm học mới, phụ huynh nên chủ động phòng ngừa bệnh sớm, xử trí kịp thời khi có dấu hiệu bất thường. Hãy quan tâm đến những thay đổi nhỏ của con, tin tưởng vào các biện pháp khoa học và phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để bảo vệ con yêu một cách toàn diện.