Axit folic là gì?

Axit folic, hay còn gọi là vitamin B9, là một vi chất dinh dưỡng thiết yếu đối với cơ thể, góp phần quan trọng vào quá trình sản sinh tế bào hồng cầu và tổng hợp DNA – nền tảng cho sự tăng trưởng và phát triển của tế bào. Vitamin B9 tồn tại ở hai dạng: folate – dạng tự nhiên có trong thực phẩm, và axit folic – dạng tổng hợp được tìm thấy trong các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng.

Đây là một trong 13 loại vitamin cần thiết để duy trì sức khỏe cơ thể. Axit folic không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ tim mạch mà còn giúp ngăn ngừa các đột biến tế bào gây ung thư. Đặc biệt, nó có ý nghĩa to lớn đối với phụ nữ chuẩn bị mang thai, đang mang thai hoặc sau sinh, giúp đáp ứng nhu cầu phát triển toàn diện của thai nhi và bảo vệ sức khỏe người mẹ.

Tại sao axit folic quan trọng trong thai kỳ?

• Axit folic không chỉ đóng vai trò trong việc tổng hợp và duy trì tế bào mới mà còn là yếu tố không thể thiếu trong việc ngăn ngừa các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng ở thai nhi. Thiếu hụt axit folic trong thai kỳ có thể dẫn đến:
• Dị tật ống thần kinh: Đây là tình trạng nguy hiểm, bao gồm nứt đốt sống và vô sọ, xảy ra khi ống thần kinh của thai nhi không đóng kín hoàn toàn trong giai đoạn đầu của thai kỳ.
• Dị tật tim và hở môi, hở hàm ếch: Các nghiên cứu chỉ ra rằng axit folic có thể giảm nguy cơ mắc các dị tật này ở trẻ sơ sinh.
• Sinh non và suy dinh dưỡng thai nhi: Sự thiếu hụt axit folic làm tăng nguy cơ sinh non, trẻ sinh ra nhẹ cân, hoặc phát triển kém.
• Đối với mẹ, việc thiếu axit folic có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu hồng cầu megaloblastic, gây hoa mắt, chóng mặt, và tăng nguy cơ sảy thai hoặc các biến chứng sau sinh.

Lợi ích cụ thể của axit folic trong từng giai đoạn thai kỳ

Trước khi mang thai

Bổ sung axit folic trước khi mang thai giúp cơ thể mẹ chuẩn bị tốt nhất cho sự phát triển của thai nhi. Theo khuyến cáo, việc bổ sung axit folic ít nhất 1-3 tháng trước khi mang thai, nhằm đảm bảo lượng vi chất này trong cơ thể đủ để hỗ trợ quá trình hình thành và phát triển của thai nhi, đặc biệt trong giai đoạn đầu.

Ba tháng đầu thai kỳ

Giai đoạn này, axit folic hỗ trợ quá trình hình thành hệ thần kinh của thai nhi, bao gồm não bộ và tủy sống. Mẹ cần bổ sung khoảng 400 mcg mỗi ngày để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi.

Ba tháng giữa và ba tháng cuối thai kỳ

Khi thai nhi phát triển nhanh chóng, nhu cầu về axit folic tăng lên. Giai đoạn này, thai phụ nên bổ sung 600 mcg/ngày để hỗ trợ sản xuất tế bào máu và cung cấp dưỡng chất cần thiết cho thai nhi.

Cách bổ sung axit folic hiệu quả và an toàn

Bổ sung qua thực phẩm

Axit folic có mặt trong nhiều loại thực phẩm như rau lá xanh (rau bina, cải xoăn), trái cây (cam, chuối, bơ), các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt, và các sản phẩm từ sữa. Tuy nhiên, việc hấp thụ axit folic từ thực phẩm có thể bị giảm đi trong quá trình chế biến hoặc nấu nướng.

Bổ sung qua viên uống

Do cơ thể khó hấp thụ đủ axit folic qua thực phẩm, đặc biệt trong giai đoạn thai kỳ, việc sử dụng viên uống bổ sung là lựa chọn hiệu quả. Phụ nữ mang thai nên sử dụng thêm các loại viên uống bổ sung cho mẹ bầu để cơ thể được hấp thu và đáp ứng đầy đủ dưỡng chất. Đặc biệt, đừng quên tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn loại viên uống phù hợp cũng như cân nhắc về liều lượng sử dụng.

Lưu ý khi bổ sung axit folic

• Không uống axit folic cùng với trà, cà phê, hoặc rượu bia, vì những thức uống này làm giảm khả năng hấp thụ dưỡng chất.
• Thời điểm uống tốt nhất là giữa các bữa ăn.
• Không lạm dụng axit folic, vì liều cao kéo dài có thể gây khó tiêu, buồn nôn, hoặc tổn thương thần kinh.
• Kết hợp bổ sung vitamin C để tăng khả năng hấp thụ axit folic.

Chú ý cẩn thận không nên bổ sung thiếu hoặc dư axit folic:

• Thiếu hụt: Nguy cơ cao dị tật bẩm sinh, sinh non, và các vấn đề sức khỏe ở mẹ và bé.
• Dư thừa: Mặc dù axit folic dư thừa thường được bài tiết qua nước tiểu, nhưng nếu dùng quá liều trong thời gian dài có thể gây ra các tác dụng phụ như tiêu chảy, đau bụng, hoặc tăng nguy cơ mắc bệnh thần kinh.

Axit folic là một vi chất thiết yếu, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của mẹ và hỗ trợ sự phát triển toàn diện của thai nhi. Phụ nữ mang thai cần bổ sung axit folic đúng cách và đúng liều lượng để đảm bảo một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh. Đừng quên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn cụ thể, đảm bảo bạn và em bé nhận được đầy đủ những dưỡng chất cần thiết nhất.