Thực phẩm chức năng (TPCN) ngày càng trở nên phổ biến trong cuộc sống hiện đại, được nhiều người sử dụng với mong muốn cải thiện sức khỏe, tăng cường miễn dịch và phòng ngừa bệnh tật. Tuy nhiên, thị trường TPCN vô cùng đa dạng, với hàng loạt sản phẩm, nhãn hiệu và lời quảng cáo hấp dẫn, khiến người tiêu dùng dễ bị lạc lối và khó lựa chọn được sản phẩm an toàn, hiệu quả. Bài viết này sẽ cung cấp một hướng dẫn chi tiết, giúp bạn hiểu rõ hơn về TPCN và đưa ra những quyết định thông minh khi lựa chọn sản phẩm phù hợp với nhu cầu của mình.
THỰC PHẨM CHỨC NĂNG LÀ GÌ?
Thực phẩm bảo vệ sức khỏe (hay còn gọi là thực phẩm chức năng) là một loại thực phẩm được nhà sản xuất phát triển và chế biến từ các loại dược liệu, thực vật hay động vật ăn được có trong tự nhiên mà trong đó các nguồn nguyên liệu thực phẩm này chứa những chất giúp bổ sung và cải thiện khả năng hoạt động của các cơ quan trong cơ thể.
Theo định nghĩa của Bộ Y tế Việt Nam, thực phẩm bảo vệ sức khỏe (hay còn gọi là thực phẩm chức năng) là loại thực phẩm hỗ trợ chức năng cơ thể, tăng cường sức đề kháng và giảm nguy cơ bệnh tật. Tên gọi "thực phẩm bảo vệ sức khỏe" nhấn mạnh tính an toàn, không gây hại hay tác dụng phụ đáng kể khi sử dụng. Vì vậy, nhà sản xuất thường ghi rõ "Đây không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh" để tránh nhầm lẫn về công dụng của TPCN.

CÁCH CHỌN THỰC PHẨM CHỨC NĂNG AN TOÀN
1. Xác định nhu cầu sử dụng.
Đây là bước quan trọng đầu tiên để lựa chọn TPCN hiệu quả. Việc xác định rõ mục tiêu sử dụng sẽ giúp bạn thu hẹp phạm vi tìm kiếm và chọn được sản phẩm phù hợp.
Hãy tự hỏi bản thân những câu hỏi sau:
-
Bạn muốn cải thiện khía cạnh nào của sức khỏe? (Ví dụ: Tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ tiêu hóa, cải thiện giấc ngủ, làm đẹp da, hỗ trợ xương khớp, tăng cường trí nhớ,...)
-
Bạn có đang gặp phải vấn đề sức khỏe cụ thể nào? (Ví dụ: Thiếu vitamin, khoáng chất, rối loạn tiêu hóa,...)
-
Bạn có chế độ ăn uống và sinh hoạt như thế nào? (Ví dụ: Ăn uống thiếu cân bằng, thường xuyên căng thẳng, ít vận động,...)
-
Bạn có tiền sử bệnh lý nào không? (Ví dụ: Dị ứng, bệnh gan, bệnh thận,...)
Việc trả lời những câu hỏi này sẽ giúp bạn xác định được những dưỡng chất, thành phần hoạt tính mà bạn cần bổ sung. Ví dụ:
-
Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng, có thể bạn cần bổ sung vitamin B.
-
Nếu bạn thường xuyên bị căng thẳng, có thể bạn cần bổ sung magie.
-
Nếu bạn muốn tăng cường hệ miễn dịch, có thể bạn cần bổ sung vitamin C và kẽm.
-
Nếu bạn có vấn đề về xương khớp, có thể bạn cần bổ sung canxi và vitamin D.
2. Đọc kỹ thành phần và công dụng.
Sau khi xác định được nhu cầu, bạn cần nghiên cứu kỹ thành phần và công dụng của các sản phẩm TPCN mà bạn quan tâm.
Khi đọc nhãn sản phẩm, hãy chú ý đến:
-
Danh sách thành phần: Đọc kỹ danh sách thành phần để biết chính xác những gì có trong sản phẩm. Tìm hiểu về công dụng của từng thành phần và đảm bảo rằng bạn không bị dị ứng với bất kỳ thành phần nào.
-
Hàm lượng: Xem xét hàm lượng của từng thành phần để đảm bảo rằng nó phù hợp với nhu cầu của bạn.
-
Nguồn gốc: Ưu tiên các sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy.
-
Chứng nhận: Tìm kiếm các chứng nhận từ các tổ chức uy tín, chứng minh rằng sản phẩm đã được kiểm nghiệm và đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn và chất lượng. Ví dụ: GMP (Good Manufacturing Practice), ISO, HACCP.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo các nguồn thông tin sau:
-
Các trang web chuyên về sức khỏe: Tìm kiếm thông tin về các thành phần và công dụng của TPCN trên các trang web uy tín, được kiểm duyệt bởi các chuyên gia.
-
Các nghiên cứu khoa học: Tìm đọc các nghiên cứu khoa học về hiệu quả và độ an toàn của TPCN.
-
Tư vấn của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng: Đây là cách tốt nhất để đảm bảo rằng bạn đang lựa chọn sản phẩm phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình.
3. Lựa chọn thương hiệu uy tín, nguồn gốc rõ ràng.
Trên thị trường có vô vàn nhãn hiệu TPCN, việc lựa chọn một thương hiệu uy tín, có nguồn gốc rõ ràng là vô cùng quan trọng.
Tiêu chí để lựa chọn thương hiệu uy tín:
-
Lịch sử hoạt động: Chọn các thương hiệu có lịch sử hoạt động lâu năm, được nhiều người tin dùng.
-
Giấy phép: Đảm bảo rằng thương hiệu có đầy đủ giấy phép hoạt động, giấy chứng nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm.
-
Nguồn gốc xuất xứ: Ưu tiên các sản phẩm được sản xuất tại các nước có tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, ví dụ: Mỹ, Canada, Châu Âu, Nhật Bản.
-
Phản hồi của người dùng: Tìm đọc các đánh giá, nhận xét của người dùng về sản phẩm của thương hiệu đó.
-
Địa chỉ liên hệ rõ ràng: Chọn các thương hiệu có địa chỉ liên hệ, số điện thoại, email rõ ràng để dễ dàng liên hệ khi cần thiết.
4. Kiểm tra kỹ bao bì sản phẩm.
Trước khi mua bất kỳ sản phẩm TPCN nào, hãy kiểm tra kỹ bao bì sản phẩm.
Những điều cần kiểm tra:
-
Ngày sản xuất và hạn sử dụng: Đảm bảo rằng sản phẩm còn hạn sử dụng.
-
Thông tin sản phẩm: Kiểm tra xem thông tin trên bao bì có trùng khớp với thông tin mà bạn đã tìm hiểu trước đó hay không.
-
Tem nhãn: Kiểm tra xem sản phẩm có đầy đủ tem nhãn, tem chống hàng giả hay không.
-
Tình trạng bao bì: Đảm bảo rằng bao bì sản phẩm không bị rách, móp méo, hoặc có dấu hiệu đã bị mở.

5. Theo dõi phản ứng của cơ thể.
Sau khi bắt đầu sử dụng TPCN, hãy theo dõi phản ứng của cơ thể. Nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, hãy ngừng sử dụng sản phẩm và tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những tác dụng phụ có thể xảy ra:
-
Dị ứng: Phát ban, ngứa ngáy, khó thở.
-
Tiêu hóa: Đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy.
-
Tương tác thuốc: Làm giảm hoặc tăng tác dụng của thuốc điều trị.
6. Cẩn trọng với quảng cáo quá mức.
Thị trường TPCN tràn lan những quảng cáo hoa mỹ, hứa hẹn những tác dụng thần kỳ. Hãy luôn giữ thái độ hoài nghi và tỉnh táo trước những quảng cáo này.
Những dấu hiệu của quảng cáo quá mức:
-
Hứa hẹn chữa bách bệnh: TPCN không phải là thuốc và không có tác dụng chữa bệnh.
-
Sử dụng những từ ngữ mang tính khẳng định tuyệt đối: Ví dụ: "Chắc chắn khỏi bệnh", "Hiệu quả 100%".
-
Sử dụng hình ảnh, video trước và sau khi sử dụng sản phẩm một cách quá đà.
-
Tạo áp lực mua hàng: Ví dụ: "Chỉ còn vài sản phẩm", "Ưu đãi có hạn".
7. Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
Trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm TPCN nào, đặc biệt là nếu bạn đang có bệnh lý nền hoặc đang dùng thuốc điều trị, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Họ sẽ giúp bạn đánh giá xem sản phẩm đó có phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn hay không và có thể tương tác với các loại thuốc bạn đang dùng hay không.
Việc lựa chọn TPCN an toàn, hiệu quả đòi hỏi sự tìm hiểu kỹ lưỡng, cẩn trọng và tỉnh táo. Hy vọng rằng, với những thông tin chi tiết được cung cấp trong bài viết này, bạn sẽ có thể đưa ra những quyết định thông minh, sáng suốt và lựa chọn được những sản phẩm TPCN phù hợp với nhu cầu của mình, góp phần cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống. Hãy luôn nhớ rằng, TPCN chỉ là một phần trong một lối sống lành mạnh, cần kết hợp với chế độ ăn uống cân bằng, tập luyện thể thao thường xuyên và ngủ đủ giấc để đạt được hiệu quả tốt nhất. Chúc bạn luôn khỏe mạnh!