Trong khi y học hiện đại cung cấp nhiều phương pháp điều trị ho, thì các phương pháp y học cổ truyền như bấm huyệt cũng được nhiều người tìm đến như một giải pháp hỗ trợ hoặc thay thế. Vậy, dưới góc độ chuyên gia y tế, bấm huyệt trị ho có thật sự hiệu quả không và chúng ta cần lưu ý những gì khi áp dụng phương pháp này?
Bấm huyệt, một phương pháp trị liệu thuộc y học cổ truyền, sử dụng áp lực ngón tay hoặc dụng cụ tác động lên các huyệt đạo trên cơ thể. Dựa trên nguyên lý kinh lạc và huyệt đạo, bấm huyệt có tác dụng điều hòa khí huyết, khai thông kinh lạc, hỗ trợ phục hồi sự cân bằng và khả năng tự chữa lành của cơ thể.
I. BẤM HUYỆT TRỊ HO THEO Y HỌC CỔ TRUYỀN
Theo y học cổ truyền, ho thường liên quan đến sự mất cân bằng trong cơ thể, chẳng hạn như sự xâm nhập của "khí độc" hoặc sự suy yếu của các cơ quan nội tạng. Bấm huyệt được cho là giúp khôi phục sự cân bằng này bằng cách:
-
Điều hòa khí: Khí là năng lượng sống, khi khí lưu thông trệ, cơ thể dễ mắc bệnh. Bấm huyệt giúp khai thông kinh mạch, điều hòa khí huyết, từ đó giảm ho.
-
Tăng cường chức năng phổi: Bấm huyệt vào các huyệt liên quan đến phổi có thể giúp tăng cường chức năng của cơ quan này, giúp long đờm và giảm ho.
-
Giảm viêm: Một số huyệt đạo có tác dụng giảm viêm, giúp làm dịu đường hô hấp và giảm ho.
II. CÁC HUYỆT ĐẠO THƯỜNG ĐƯỢC SỬ DỤNG ĐỂ TRỊ HO
Dưới đây là một số huyệt đạo phổ biến mà các chuyên gia y học cổ truyền thường dùng để hỗ trợ điều trị ho:
-
Huyệt thiên đột: Nằm ở chỗ lõm phía trên xương ức, ngay giữa hai xương đòn. Bấm huyệt này giúp giảm ho, tiêu đờm, cải thiện khó thở, khàn tiếng.
-
Huyệt hợp cốc: Nằm trên mu bàn tay, giữa ngón cái và ngón trỏ. Đây là huyệt quan trọng có tác dụng giảm đau, điều hòa khí, thường dùng cho các bệnh cảm cúm, đau họng, ho.
-
Huyệt liệt khuyết: Nằm ở cổ tay, trên lằn chỉ cổ tay khoảng 1,5 thốn (bề ngang ngón tay cái), khi hai bàn tay bắt chéo, ngón trỏ tay này đặt lên cổ tay kia, đầu ngón trỏ chạm vào đâu thì đó là huyệt. Huyệt này chủ trị ho, hen suyễn, đau họng.
-
Huyệt phong trì: Nằm ở vùng hõm sau gáy, hai bên cổ, dưới xương chẩm. Bấm huyệt này giúp giảm đau đầu, đau cổ vai gáy do ho, cải thiện nghẹt mũi.
-
Huyệt phế du: Nằm ở lưng, dưới đốt sống ngực thứ 3, đo ngang ra 1,5 thốn (khoảng 2 đốt ngón tay). Đây là huyệt quan trọng liên quan trực tiếp đến phổi, giúp điều hòa chức năng phổi, giảm ho.
-
Huyệt trung phủ: Nằm ở vùng ngực, dưới xương đòn, phía ngoài cơ ngực lớn. Huyệt này giúp điều hòa khí của phổi, giảm ho, khó thở, tức ngực.
-
Huyệt xích trạch: Nằm ở nếp gấp khuỷu tay, phía ngoài gân cơ nhị đầu. Huyệt này có tác dụng thanh phế nhiệt, giáng khí, giảm ho, đặc biệt ho do nóng trong.
Cách thực hiện: Dùng ngón tay cái hoặc ngón trỏ ấn nhẹ nhàng nhưng chắc chắn vào huyệt, xoay tròn hoặc day ấn theo chiều kim đồng hồ trong khoảng 30 giây đến 1 phút cho mỗi huyệt, lặp lại 2-3 lần. Nên thực hiện đều đặn 1-2 lần/ngày.
III. BẤM HUYỆT TRỊ HO THEO Y HỌC HIỆN ĐẠI
Cơ sở khoa học tiềm năng:
Mặc dù y học hiện đại chưa có đủ nghiên cứu quy mô lớn và bằng chứng mạnh mẽ để khẳng định bấm huyệt có thể thay thế hoàn toàn các phương pháp điều trị ho truyền thống, nhưng một số nghiên cứu nhỏ và kinh nghiệm lâm sàng cho thấy bấm huyệt có thể mang lại những lợi ích nhất định:
-
Giảm triệu chứng và tăng cường sự thoải mái: Bấm huyệt có thể giúp thư giãn cơ bắp, giảm căng thẳng, cải thiện lưu thông máu cục bộ. Điều này có thể gián tiếp làm dịu cảm giác khó chịu ở cổ họng, ngực do ho gây ra. Tác động vật lý lên các huyệt đạo có thể kích thích giải phóng endorphin (chất giảm đau tự nhiên của cơ thể), giúp giảm đau và mang lại cảm giác thư thái.
-
Cải thiện lưu thông khí huyết: Dù chưa được chứng minh rõ ràng theo cơ chế sinh lý học phương Tây, nhưng việc tác động vật lý lên các huyệt đạo có thể cải thiện vi tuần hoàn, giúp đưa oxy và dưỡng chất đến các mô tốt hơn, hỗ trợ quá trình phục hồi.
-
Tác dụng giãn phế quản nhẹ: Một số huyệt được cho là có thể giúp giãn nhẹ cơ trơn phế quản, từ đó cải thiện luồng khí và giảm khó thở ở những người bị ho do co thắt phế quản nhẹ.
-
Kích thích hệ miễn dịch: Một số lý thuyết cho rằng bấm huyệt có thể tác động đến hệ thần kinh, nội tiết và miễn dịch, từ đó tăng cường khả năng tự bảo vệ của cơ thể. Tuy nhiên, cần thêm nghiên cứu để chứng minh điều này một cách rõ ràng.
Bằng chứng khoa học còn hạn chế:
Phần lớn nghiên cứu về bấm huyệt trị ho còn hạn chế về quy mô và phương pháp luận. Các nghiên cứu chủ yếu tập trung vào giảm triệu chứng ho mà chưa đi sâu vào điều trị nguyên nhân gốc rễ. Một số nghiên cứu ghi nhận hiệu quả giảm ho nhờ kích thích thần kinh và cải thiện tuần hoàn máu, trong khi những nghiên cứu khác không thấy sự khác biệt đáng kể so với các phương pháp điều trị khác, có thể do sự khác biệt về phương pháp và kỹ thuật bấm huyệt.
Tóm lại, bấm huyệt có thể được xem là một phương pháp hỗ trợ có tiềm năng giúp làm dịu triệu chứng ho, tăng cường sự thoải mái và hỗ trợ quá trình phục hồi của cơ thể. Nó không nên được coi là phương pháp điều trị duy nhất, đặc biệt đối với các trường hợp ho do bệnh lý nghiêm trọng hoặc ho kéo dài không rõ nguyên nhân.
IV. NHỮNG LƯU Ý TỪ CHUYÊN GIA Y TẾ KHI BẤM HUYỆT TRỊ HO
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng bấm huyệt hỗ trợ trị ho, bạn cần ghi nhớ những điều sau:
-
Chẩn đoán đúng nguyên nhân: Bấm huyệt có thể hỗ trợ giảm ho, nhưng không nên xem là phương pháp điều trị duy nhất. Nếu ho kéo dài, kèm theo các triệu chứng như sốt cao, khó thở, đau ngực, đờm bất thường, hoặc xảy ra ở trẻ sơ sinh/trẻ nhỏ, cần đưa ngay đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tự ý bấm huyệt khi chưa rõ nguyên nhân có thể trì hoãn việc điều trị các bệnh lý nghiêm trọng.
-
Tìm kiếm chuyên gia có kinh nghiệm: Người bệnh nên tìm đến các thầy thuốc y học cổ truyền có chứng chỉ hành nghề, có kinh nghiệm và uy tín. Việc này giúp chẩn đoán đúng tình trạng bệnh theo y học cổ truyền và hướng dẫn cách bấm huyệt phù hợp, an toàn.
-
Thực hiện đúng kỹ thuật: Bấm huyệt đòi hỏi lực tác động vừa đủ để kích thích các huyệt đạo mà không gây đau đớn hoặc tổn thương cho mô mềm. Trong trường hợp cảm thấy đau nhức dữ dội, cần ngưng thực hiện ngay lập tức.
-
Không bấm huyệt trên vùng da bị tổn thương: Tuyệt đối tránh thực hiện bấm huyệt trên các vùng da đang bị viêm nhiễm, có vết thương hở, sưng tấy hoặc bầm tím để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng và tổn thương thêm cho da.
-
Không tự ý bấm huyệt cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Da trẻ em rất non nớt và cơ thể nhạy cảm. Việc tự ý bấm huyệt có thể gây tổn thương không mong muốn hoặc không phù hợp với thể trạng của trẻ. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên gia y học cổ truyền có kinh nghiệm về nhi khoa trước khi thực hiện bất kỳ liệu pháp bấm huyệt nào.
-
Cẩn trọng với phụ nữ có thai: Một số huyệt đạo trên cơ thể có khả năng tác động đến thai kỳ, ví dụ như huyệt hợp cốc có thể gây co bóp tử cung. Do đó, phụ nữ mang thai cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc các chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp trị liệu bấm huyệt nào để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
-
Không thay thế thuốc điều trị: Bấm huyệt chỉ là phương pháp hỗ trợ. Nếu bác sĩ đã kê đơn thuốc hoặc chỉ định các liệu pháp điều trị khác, bạn cần tuân thủ nghiêm ngặt.
-
Kết hợp với các biện pháp chăm sóc khác: Để tăng hiệu quả điều trị, xoa bóp bấm huyệt nên được kết hợp với các biện pháp chăm sóc tại nhà. Uống đủ nước ấm giúp làm dịu họng và loãng đờm, súc miệng bằng nước muối sinh lý, giữ ấm cơ thể (đặc biệt vùng cổ và ngực), nghỉ ngơi đầy đủ và tránh các chất kích ứng (khói thuốc lá, bụi bẩn, không khí lạnh) là những biện pháp hỗ trợ quan trọng.
Bấm huyệt có thể là một phương pháp hỗ trợ hữu ích trong việc làm dịu các triệu chứng ho, mang lại sự thoải mái và thúc đẩy quá trình hồi phục của cơ thể. Tuy nhiên, điều cốt lõi là phải hiểu rõ nguyên nhân gây ho và không coi bấm huyệt là giải pháp thay thế cho việc thăm khám và điều trị y tế chuyên sâu, đặc biệt đối với các trường hợp ho kéo dài hoặc ho kèm các dấu hiệu nguy hiểm.
Nếu bạn quan tâm đến phương pháp hỗ trợ điều trị ho dịu nhẹ theo y học cổ truyền, Eugintol IVY là một lựa chọn đáng cân nhắc. Siro ho thảo dược này kết hợp cao lá thường xuân và dịch chiết tần dày lá, hỗ trợ giảm ho, giảm đờm, đồng thời giúp giảm đau họng và khản tiếng do viêm họng, viêm phế quản. Eugintol IVY phù hợp cho trẻ từ 1 tuổi trở lên và người lớn gặp các triệu chứng ho, ho có đờm, đau họng, khản tiếng do viêm họng hoặc viêm phế quản.
