Trong những ngày hè oi bức, việc giải khát bằng nước lạnh, đặc biệt là nước đá, đã trở thành một thói quen phổ biến. Nhiều người tin rằng nước lạnh giúp làm mát cơ thể và xoa dịu cảm giác nóng nực. Tuy nhiên, đằng sau sự sảng khoái tức thời này lại ẩn chứa những nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến viêm họng.
Thực tế lâm sàng cho thấy, số lượng bệnh nhân đến khám vì viêm họng gia tăng đáng kể vào mùa hè, và phần lớn trong số đó có thói quen sử dụng nước đá hoặc ăn quá nhiều kem. Điều này cho thấy mối liên hệ mật thiết giữa thói quen tiêu thụ đồ lạnh và nguy cơ mắc bệnh viêm họng.
CƠ CHẾ BẢO VỆ CỦA ĐƯỜNG HÔ HẤP
Hệ hô hấp bắt đầu từ mũi đến phổi, sở hữu cơ chế bảo vệ phức tạp nhằm đảm bảo không khí sạch, ấm và ẩm trước khi vào phổi, bảo vệ các phế nang mỏng manh.
Đầu tiên, lớp niêm mạc ẩm ướt, bao phủ toàn bộ đường hô hấp, tiết ra chất nhầy giữ lại bụi bẩn, vi khuẩn, virus và các hạt lạ. Tiếp theo, hàng tỷ lông rung (cilia) trên bề mặt niêm mạc liên tục chuyển động, đẩy chất nhầy chứa tác nhân gây hại ra ngoài.
Hệ thống miễn dịch đóng vai trò then chốt, với các tế bào miễn dịch trong niêm mạc và hạch bạch huyết sẵn sàng tiêu diệt mầm bệnh xâm nhập. Cuối cùng, phản xạ ho giúp tống xuất các chất kích thích hoặc dị vật ra khỏi đường thở, tăng cường bảo vệ. Sự phối hợp của các yếu tố này đảm bảo chức năng hô hấp diễn ra hiệu quả.
UỐNG NƯỚC ĐÁ – TÁC ĐỘNG TRỰC TIẾP HAY GIÁN TIẾP GÂY HO, VIÊM HỌNG
Về bản chất, nước đá không trực tiếp gây ra viêm họng khi cơ thể đang ở trạng thái khỏe mạnh và hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả. Tuy nhiên, đối với những người có sức đề kháng yếu, đang mắc các bệnh viêm nhiễm hoặc có tiền sử các vấn đề về hô hấp, việc tiêu thụ nước lạnh có thể trở thành một tác nhân kích thích hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng đau họng và viêm nhiễm.
Tuy nhiên, Việc tiêu thụ lượng lớn nước đá lạnh có thể gây ra sự giảm nhiệt độ đột ngột tại vùng họng, dẫn đến các phản ứng cục bộ trên niêm mạc họng:
-
Co mạch máu: Các mạch máu nhỏ ở niêm mạc họng có xu hướng co lại để giảm mất nhiệt. Sự co mạch này có thể làm giảm lượng máu lưu thông đến khu vực đó, từ đó làm giảm tạm thời khả năng cung cấp dưỡng chất và các tế bào miễn dịch tới niêm mạc.
-
Làm chậm hoạt động của lông rung: Nhiệt độ lạnh có thể làm giảm hiệu quả hoạt động của các sợi lông rung. Khi lông rung hoạt động kém, khả năng đẩy chất nhầy và mầm bệnh ra khỏi đường hô hấp sẽ bị suy giảm, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho vi khuẩn, virus bám trụ và phát triển.
-
Gây kích thích niêm mạc: Đối với một số người có niêm mạc họng nhạy cảm, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gây ra cảm giác kích thích, khô rát hoặc khó chịu, dẫn đến phản xạ ho để cố gắng loại bỏ cảm giác khó chịu đó. Đây thường là ho khan, ho do kích ứng.
Mặc dù nước đá có thể mang lại cảm giác sảng khoái trong những ngày hè nóng nực, chúng ta cần nhận thức rõ về những nguy cơ tiềm ẩn của nó đối với sức khỏe. Để bảo vệ sức khỏe, nên hạn chế tiêu thụ nước đá và các loại đồ uống lạnh, đặc biệt là khi đang bị viêm họng hoặc có các triệu chứng liên quan đến đường hô hấp. Thay vào đó, nên lựa chọn các loại đồ uống ấm hoặc ở nhiệt độ phòng để giúp làm dịu cổ họng và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
CÁC LOẠI NƯỚC THAY THẾ CHO NƯỚC ĐÁ KHUYÊN DÙNG
Thay vì nước đá, bạn có thể lựa chọn các loại đồ uống ấm hoặc ở nhiệt độ phòng để giúp làm dịu cổ họng và tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Một số gợi ý đồ uống tốt cho sức khỏe đường hô hấp bao gồm:
-
Trà thảo dược: Các loại trà thảo dược như trà gừng, trà hoa cúc, trà cam thảo, hay trà bạc hà từ lâu đã được biết đến với khả năng làm dịu cổ họng, giảm viêm và giảm ho.
-
Nước chanh ấm pha mật ong: Chanh chứa vitamin C, một chất chống oxy hóa mạnh giúp tăng cường hệ miễn dịch. Mật ong có tính kháng khuẩn, giúp làm dịu cổ họng và giảm ho.
-
Nước ép trái cây tươi: Nước ép từ các loại trái cây giàu vitamin C như cam, quýt, bưởi, ổi, không chỉ cung cấp vitamin và khoáng chất thiết yếu cho cơ thể mà còn giúp tăng cường sức đề kháng.
-
Nước ấm: Đây là lựa chọn đơn giản để giữ ấm cổ họng và duy trì độ ẩm cho niêm mạc họng. Uống nước ấm thường xuyên giúp làm loãng chất nhầy, giảm nghẹt mũi và giúp tống đờm ra ngoài dễ dàng hơn.
Việc lựa chọn các loại đồ uống thay thế nước đá không chỉ là một thay đổi nhỏ trong thói quen ăn uống mà còn là một bước quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe đường hô hấp. Bằng cách lựa chọn những loại đồ uống phù hợp, chúng ta có thể giúp làm dịu cổ họng, tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ quá trình phục hồi sức khỏe.
LỜI KHUYÊN TỪ CHUYÊN GIA Y TẾ
Thay vì chỉ đổ lỗi cho nước đá, hãy áp dụng một cách tiếp cận toàn diện để bảo vệ sức khỏe đường hô hấp và tránh ho, viêm họng:
-
Hạn chế nước đá khi cơ thể nhạy cảm: Ưu tiên nước ấm hoặc nhiệt độ phòng nếu bạn dễ bị cảm.
-
Uống đủ nước ấm: Giữ ẩm niêm mạc hô hấp bằng cách uống đủ nước.
-
Vệ sinh tay thường xuyên: Rửa tay kỹ lưỡng bằng xà phòng để ngăn ngừa lây nhiễm.
-
Tránh đưa tay lên mặt: Hạn chế chạm vào mắt, mũi, miệng.
-
Đeo khẩu trang: Khi đến nơi đông người hoặc trong môi trường có dịch bệnh.
-
Tăng cường sức đề kháng:
-
Chế độ ăn uống cân bằng: Bổ sung vitamin, khoáng chất từ rau quả.
-
Ngủ đủ giấc: 7-8 tiếng mỗi đêm.
-
Tập thể dục đều đặn: Cải thiện chức năng miễn dịch.
-
Quản lý căng thẳng: Tránh căng thẳng mãn tính.
-
Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt vùng cổ, ngực khi trời lạnh.
-
Tránh xa khói thuốc lá và ô nhiễm: Bảo vệ đường hô hấp khỏi các tác nhân gây hại.
-
Tiêm chủng đầy đủ: Phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
Để có một hệ hô hấp khỏe mạnh, điều quan trọng là xây dựng một lối sống lành mạnh, tăng cường sức đề kháng toàn diện và chủ động phòng ngừa các yếu tố nguy cơ thực sự gây bệnh như virus, vi khuẩn và ô nhiễm môi trường. Đừng chỉ tập trung vào việc kiêng cữ nước đá mà bỏ qua những biện pháp bảo vệ sức khỏe cốt lõi khác.
